Sınav stresi eğitimin farklı kademelerinde öğrencilerin yaşadığı problemlerden biri olarak karşımıza
çıkmaktadır. Bu durum Türkiye’deki eğitim sisteminin ilköğretiminden liseye
geçişte , liseden üniversiteye geçişte ve sonrasında meslek edindirmek için
belirli sınavlara tabii tutulmasından kaynaklanmaktadır. Eğitim-öğretim
sürecindeki bu sınav sistemi öğrencilerin değişen koşullara uyum sağlamasını ve
rekabetle başa çıkmasını zorunlu hale getirmektedir.
Geleceklerini
belirleyen bu sınav sistemi öğrenciler ve o öğrencilerin ebeveynleri için oldukça stresli ve önemli
bir süreçtir. Bu sebepten dolayı da öğrenciler sınav kaygısı ve buna bağlı olarak belirli zorluklar yaşamaktadır.
Sınav kaygısını tanımlayacak olursam; Bireylerde sınav
öncesinde başlayan çeşitli fiziksel ve psikolojik değişimlerle ortaya çıkan,
bireyin sınav esnasında performansını olumsuz yönde etkileyebilen yoğun bir
duygudur. Aynı zamanda aile ve toplumdaki artan başarı beklentisi, öğrenciler
üzerinde baskı oluşturmakta ve sınav streslerini yükseltmektedir. Başarıyı
doğrudan etkileyen bu kaygı öğrencilerin başarısız olmasına veya beklentisinin ve çalışma düzeyinin altında bir
sonuç almasına sebep olmaktadır.
Diğer bir açıdan ise,
sınav stresi, en üst seviyede olduğunda öğrenciler tarafından akademik yetkinlik inançları sorgulanmaktadır. Bu
sorgulama ise onların başarısız olmalarına zemin hazırlamakta ve motivasyonlarını
, rutin çalışmalarını engellemektedir. Tam tersi şekilde yetkinliklerine
güvenen öğrencilere baktığımızda ise sınav kaygısı yönetim sürecini daha başarılı yürüttüklerini,
kariyerlerine ve hayatlarına daha kolay yön verebildikleri gözlemlenmektedir.
Bu sebeple öğrencilerin yetkinlik inançlarına güvenmeleri için onlara destek
olmak ve bu konuda cesaretlendirmek
önemli bir adım olmaktadır.
Ek olarak, sınav kaygısı ile baş eden öğrencilerin , aile tutumları da bu süreçte oldukça önemli
bir rol oynamaktadır. Ailelerin sınava girecek olan çocuklarına eleştirel ve
baskıcı bir tutumla yaklaşması kaygılarını daha çok arttırabilmektedir.
Bu sebeple sınav stresi ile baş etmeye çalışan öğrencilere
ve onların ailelerine önerilerde bulunmak istiyorum.
Öğrencilerin ,
kaygılarını azaltmak için kendilerine özgüvenlerini arttırıcı telkinlerde
bulunmaları , gevşeme ve nefes egzersizleri yapmaları , bu kaygı ile baş
etmekte çok zorlanıyorlarsa okul psikologları veya terapistler ile iletişime
geçip çözüm arayışına geçmelerini aynı zamanda ders çalışma ve düzenli çalışma ile ilgili problem
yaşıyorlar ise kendilerine uygun çalışma yöntemini bulmak için okul
psikologlarına başvurup yardım almalarını ve bu yardım sonucunda planlı ve
düzenli bir şekilde ders çalışmayı rutin haline getirmelerini öneriyorum.
Ailelere ise , evde
çocuk ile kurulan iletişim , ona verilen cesaret , onun stresi ile baş etmesi
için oluşturulan ortam , verilen destek çocuklara olumlu yönde etki sağlamaktadır. Bu yüzden ev içinde kurulan
iletişim oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Çocuklarına kapsayıcı ve kabullenici bir tutumla yaklaşmaları , destek
olmaları , zorlandıkları durumlarda mola vermelerine ve rahatlamalarına
yardımcı olmaları , onları cesaretlendirmeleri , olumsuz bir sonuç olsa dahi
her şekilde yanlarında olduklarını belirtmeleri ve bu süreçte olumlu şekilde
geri bildirim vermelerini öneriyorum.
Hemen hemen her öğrenci hayatının belli döneminde sınav
kaygısı ile karşılaşmıştır , önemli olan bu stres ile baş etmek için çözümler
belirlemek ve çevrelerindeki insanların
onlara destek olduğunu hissedip kendi duygularını ve kaygılarını düzenlemeyi
başarabilmeleridir. Bu tutumlar ile sınav kaygısının yönetim süreci başarılı
bir şekilde gerçekleştirilmektedir.