Üniversite tercih aşamasında kendiniz için en uygun ve doğru meslek alanlarını ve üniversiteyi seçebilmemiz oldukça önemli. Doğru seçimler yapabilmeniz öncellikle meslek alanları ve üniversiteler hakkında doğru ve ayrıntılı bir bilgi sahibi olmanıza, kendinizi iyi tanımanıza ilgi ve yeteneklerinizin doğru tespit edilmesine bağlı. Ancak üniversite ve meslek alanları tercih edilirken maalesef bu faktörler göz ardı edilmekte her alanda olduğu gibi popüler olan, bilinen  göz önünde olan vb. etkilenip tercihler yapılabilmekte. Maalesef ülkemizde artan rekabet ortamından dolayı üniversitelerde öğrenci kazanmak ve kontenjanlarını doldurabilmek için görsele ve reklama dayalı bir tanıtım kampanyası içerisine girebilmekteler. Bu yüzden üniversite de okuyan her üç öğrenciden biri okuduğu üniversite ve bölümden memnun olmadan eğitim hayatını sürdürmektedir.

Aldığı eğitime uygun olmayan hatta tamamen farklı alan ve işlerde çalışan kişi sayısı ile çalışmayan  işsiz sayısı maalesef ülkemiz de çok fazla. Kişilerin aldıkları eğitimin dışındaki meslek ya da iş alanlarında çalışmalarını tamamen olumsuzlamak doğru olmayacaktır ancak çoğunlukla aldıkları eğitime uygun iş/meslek seçmemelerinde, kişilerin istemedikleri alanda eğitim almalarının rolü büyüktür. Öğrenciler mezun olup eğitim aldıkları alanlarda çalışmaya başladıklarında aslında meslek olarak yapmak istemediği bir eğitimi aldığını fark edebilmektedir. Bu konuya örnek olarak öğretmenlik ve hekimlik mesleği sıkça verilmektedir. Ülkemiz de  %40 civarında insan aslında istemediği bir alanda eğitim aldığını düşünmektedir ki oldukça yüksek bir oran. 

ÜNİVERSİTE TERCİHLERİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

AİLE: Bir çok ailede üniversitede okunulacak bölümü ya da fakülteyi öğrenciler yerine ebeveynler seçmektedir. Gerek ekonomik imkanları gerekse toplumsal saygınlıkları dikkate alan ebeveynler, çocuklarının ilgi alanlarını dikkate almadan onlar adına karar verebilmektedir. 

ARKADAŞ ve SOSYAL BASKISI: Gençlik çağında arkadaş gurubunun genç üzerindeki etkisi gencin içinde bulunduğu bütün diğer gruplardan daha önde gelir. Liselerde alan seçimi ve üniversite sınavı aşamasında olan öğrenciler gençlik(ergenlik)dönemini yaşamaktadırlar ve bu dönemin özellikleri gereği arkadaş gruplarından gelen etki ve telkinlere çok açıktırlar.  Gencin içinde bulunduğu arkadaş grupları ile birlikte hareket etmesi gerektiği düşüncesi ailesine ve çevreye kendini kanıtlama isteğiyle birleşebilmekte kendi ilgi ve yeteneklerine uymayan meslek ve iş alanlarının eğitimini veren bölümleri tercih edebilmektedirler.

MESLEĞE BİÇİLEN TOPLUMSAL DEĞER: Ailelerin ve öğrencilerin meslek seçimi konusunda en çok etki altında kaldıkları bir konuda mesleklere biçilen toplumsal değerdir. “ İnsanın toplumda saygı görmesi için saygın bir mesleğin üyesi olması gerekir “  Saygı görme her insanın en doğal hakkıdır. Ancak bu saygınlığı saygın bir mesleğin üyesi olarak sağlama beklentisine girmek pek gerçekçi değildir. Ayrıca meslekleri saygın olanlar ve olmayanlar diye ayırmak da doğru değil. İnsan bir mesleğin başarılı bir üyesi olursa saygınlık kazanır. Bir kimsenin, niteliklerine uymayan bir mesleğe girmesi, mümkün olabilir ama o mesleğin başarılı, saygın bir üyesi olma mümkün değildir. Bir diğer yanlış kanaat “İnsan ancak dört yıllık bir üniversite eğitimi görürse güvenceli ve saygın bir meslek edinebilir “düşüncesidir bazı gençler iki yıllık ön lisans programlarını yükseköğretim saymamakta, lisans eğitiminin kazanç ve iş bulma açısından daha avantajlı olduğunu düşünmektedirler. Oysa ülkemizde en çok eksikliği duyulan ve ihtiyaç hissedilen teknik kadro olarak çalışacak alan ara eleman ihtiyacıdır. Devlet sektöründe çalışma imkanları giderek daralmaktadır. Özel sektörde iyi bir üniversiteden alınmış bir diploma iş bulmada avantaj sağlasa da işte tutunma ve ilerleme de diplomadan çok yeterliliğin kanıtlanmasına bağlıdır. Kendini iyi yetiştirmiş bir tekniker sıradan bir mühendisten daha uzun süre işini koruyabilir. 

Türkiye de şu anda kişilerin belirli şekillerde, belirli kanallara doğru itildiğini görüyoruz. Buradaki itilmeler o zamanın modası olan ve geçerliği düşünülen meslekler yönünde, kişilerin daha çok mali kazancını ve hayatını nasıl devam ettireceği türündeki kaygıları sonucunda oluşuyor. Yani paranın nereden nasıl çok kazanabileceği ve bu kazanılan paranın nasıl harcanacağı üzerine yoğunlaşıyor.

Günümüzün moda bölümlerini de başta tıp olmak üzere hukuk ve psikoloji bölümleri oluşturuyor. 

MESLEĞİN EKONOMİK İTİBARI ve EKONOMİ: Her bireyin özellikleri ve yetenekleri farklıda olsa da kendisini gerçekleştirmesi için gerekli olan temel ihtiyaçları ortaktır. Her insan için öncelikle fizyolojik ihtiyaçlarını karşılayabilmek (yeme, içme, barınma, sağlık) hayati önem taşımaktadır. Bu fizyolojik ihtiyaçların yeterli ve iyi bir düzeyde karşılanabilmesi insanların yeterli kazancı elde etmesi ile mümkün olmaktadır. İnsanların bu kazançlarının düzeylerini de sahip oldukları meslek ve bilgi düzeyleri direk etkilemektedir. Bu yüzden aileler ve öğrenciler kendilerini daha güvende hissedebilecekleri ya da daha iyi kazanç elde edebileceklerini düşündükleri mesleklere yönelebilmektedirler. Ülkemiz ekonomisinin yaşadığı sıkıntılar gençlerin bu düşüncelerini pekiştirmektedir ancak bu sıkıntılar kalıcı ve sürekli değildir.

Meslek seçimi aşamasın da birçok faktörlerin etkisi bulunmakta bunlardan en az düzeyde etkilenmeniz için ne yapmanız gerektiğine yönelik üç  aşamalı bir önerim olacak;

1- Kriterlerinizi ortaya koyun: Öncelikle bireyler ilgi duydukları alanı saptamakla işe başlamalısınız. 

2- Kendinizi iyi tanıyın: Birey, kişilik yapısı, ilgi alanları ve yeteneklerini de dikkate alarak bir mesleğe yönelimde bulunmalıdır. 

3- Meslekleri tanıyın: Doğru meslek seçimi için bireylerin kendilerini (kişilik yapılarını) tanımalarını ile birlikte meslekler hakkında yeterli ve doğru bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Öğrenci meslek mensuplarının yaptığı başlıca faaliyetleri çalışma ortamı ve koşullarını iş bulma olanağı, mesleğin geleceği ile bilgi sahibi olunması gerekmektedir. 

Bu üç unsuru pratik bir şekilde yerine getirebilmenize yardımcı olmak amacıyla aşağıdaki gibi bir tablo oluşturup kendinize uygun bir şekilde doldurmaya çalışın.

İstediğim Meslekler	Neden İstiyorum	Bu meslekte çalışabilmek için neler gerekiyor?	Önceki sütunda yazdıklarımdan hangilerini yapabilirim