Cas
CAS (Cognitive Assessment System) testi merkezimizde uygulanmaktadır.
5-17 yaşları arasındaki bireylere uygulanan bu test ile; Dikkat ve planlama gibi etkinlikler gözlenip değerlendirilebilir.
"CAS'in dayandığı nöropsikolojik yaklaşım "PASS Teorisi" olarak
adlandırılmaktadır (Naglieri, 2001). PASS Teorisi; "Planlama" (Planning),
"Dikkat" (Attention), "Eşzamanlı" (Simultaneous) ve "Ardıl" (Successive) bilişsel
işlemlerden oluşmaktadır ve adını da bu işlemlerin İngilizce karşılıklarının
baş harflerinden almaktadır. Bu dört bilişsel işlem kısaca şöyle tanımlanmaktadır.
Planlama, bireyin problemlere ilişkin çözümleri belirlediği,
seçtiği, uyguladığı v e değerlendirdiği zihinsel bir işlemdir. Dikkat, bireyi belirli
uyarıcılar üzerinde seçici bir şekilde odaklayan v e rekabet halinde olan
diğer uyarıcılara da tepki vermey i engelleyen zihinsel bir işlemdir.
Eşzamanlı Bilişsel İşlemler, bireyin ayrı uyaranları tek bir bütün veya grup
halinde birleştirdiği zihinsel işlemlerdir. Eşzamanlı işlemlerin temel yönü,
ayrı öğelerin hepsinin bir kavramsal bütün içinde ilişkilendirmesidir. Ardıl
Bilişsel İşlemler ise uyaranları zincire benzer bir şekilde ve özel bir sıra
haline getiren zihinsel işlemler olarak tanımlanmaktadır (Naglieri 1999).
Bu dört PASS işlemi, içerdikleri etkinliklerin gerektirdiği faaliyetlere
bağlı olarak değişik düzeylerde birbirleriyle ilişkili yeteneklerdir. Luria
(1973), her bilinç aktivitesinin daima karmaşık bir sistemi İçerdiğini, bunların
her birinin beynin işlevsel üç ünitesinin birlikte çalışmasıyla oluştuğunu v e
her birinin kendi katkısını yaparak sistemi tamamladığını vurgulamaktadır
(Akt:Naglieri, 1999). Modern psikolojinin kabul edilen verileri bu görüş için
sağla m bir temel oluşturmaktadır. Buna göre, dört PASS işlemi karşılıklı
olarak birbirlerine bağlıdır. Ancak kendilerine özg ü anlamları vardır. Örneğin;
okumanı n ilk evresindeki bir çocuk "Planlama" işlemini kullanabilir. Çocuk ne
okuyacağına karar verdiğinde, ilk sayfanın bulunmasında ve her kelimenin
çözülmesinde "Planlama" işlemini kullanacaktır. "Dikkat" bu okuma işlemi
sırasında dikkat dağıtıcı şeylerin göz ardı edilmesi ve uygun uyarıcıya odak
lanabilirle için gereklidir. "Eşzamanlı Bilişsel İşlemler" cümlenin bir bütün
olarak görülmesinde yer alır. "Ardıl Bilişsel İşlemler" ise kelimeleri çözmek,
olayların dizilimi veya anlamına dayanan bilgileri kavramak için kullanılır.
PASS işlemlerinin hepsi birlikte çalışır, fakat herhangi bir zamanda, her
birinin özel amaçlara ulaşmada yaptığı katkıda değişiklikler olabilir. Bir
kelime bilinmiyorsa çocuk kelimeyi fonetik olarak çözebilir. Eğer bu işe yaramazsa
kelimeyi harfler bütünü veya grubu olarak görmey i deneyebilir. Bu
yüzden , okum a işlemi boyunca yazılı kelimelerden anlam elde etmek için
farklı zamanlarda farklı işlemler kullanılabilmektedir. Böylece PASS işlemleri
bilişsel aktiviielerin işleyen bir grubunu oluşturur. Bilişsel süreçteki etkin
işlevler, temel bilginin yanı sıra belirli görevlerin gerektirdiği "Planlama",
"Dikkat", "Eşzamanlı" v e "Ardıl Bilişsel İşlemler"in bütünleştirilmesi yoluyla
226 Tamer Ergin
başarılmaktadır (Naglierİ, 1999).
Nöropsikolojik Yaklaşımlar ve PASS Teorisi
PASS Teorisi, insan davranışlarının laboratuar ya da sınıf koşullarında
incelenmes i ile elde edilen verilere v e beyin üzerinde yürütülen
incelemelere dayandırılarak oluşturulmuştur. Psikolog ve eğitimcilerin çoğu
beynin anlaşılmayacak kadar karmaşık olduğuna karar vermişler, üstelik
anlaşılsa bile öğrenm e problemi olan çocuklara yardım etmede bu bilgilerin
ne gibi bir katkısının olacağını da belirleyememişlerdir. Ancak bunlar beyin
ile ilgili çalışmalardan vazgeçmek için yeterli neden olarak kabul edilemez.
Öncelikle şu bilinmelidir ki, beyinle ilgili bilgileri kullanmaya başlamak için
beynin tamame n anlaşılmasını beklemek zorunluluğu yoktur. Bilmemiz
gereken diğer bir gerçek de günümüzde beyin ile ilgili öneml i bilgilere sahip
olduğunuzdur. Dah a da önemlisi, beyin bilgi işlemin başladığı yerdir. Eğer bir
çocuk bilgiyi işlemede problem yaşıyorsa, işlemi gerçekleştiren mekanizmayı
çok az da olsa anlamı ş olmak, bu çocukların yaşadıkları sıkıntıyı çok
daha iyi anlayabilmek anlamına gelir (Kirby ve Williams, 2000).
Luria (1981)'ya göre, beyindeki yapılar ile işlevleri arasındaki birebir
karşılıklı ilişki "Ayırımcı" (Lokalizasyoncu) görüş tarafından ifade edilmektedir.
Bunun ta m aksi, "Bütüncül" (Holistik) görüş olarak tanınır ve tek bir
psikolojik işlevin bile beynin bütünü tarafından gerçekleştirildiğini ifade eder.
Psikolojik işlevlerin, beyinde bir grup anatomik yapının bir araya gelerek
oluşturduğu üç fonksiyonel sistem tarafından gerçekleştirildiği düşünülmek
tedir (Akt: Korkmaz , 2000). "
İletişim Bilgileri
Hayat Psikoloji
Zeytinlik Mahallesi Türkçü Sokak
Ferah Palas Apartmanı No.16 A Blok Kat:2/5
Zeytinlik Mahallesi Türkçü Sokak
Ferah Palas Apartmanı No.16 A Blok Kat:2/5
Bakırköy İstanbul
© 2024 | Hayat Psikoloji | Her Hakkı Saklıdır. Psikoloji